Tarihimizin en güzel kumaş işlemeleri sırma işleridir. Padişahlarımızın ve eşlerinin kıyafetlerinden saraylarımızın dekorasyonundaki kumaşlara kadar sim sırma işleri bulunur. Tarihi Selçuklular dönemine kadar uzanır. Ama asıl yaygınlaşması Osmanlılar döneminde olmuştur.
Dulkadiroğlu Beyi’nin kızı Emine Hatun Osmanlı sarayına gelin olunca çeyizleri arasında bulunan sırma işlemeleri sarayda hayranlık uyandırmış. Daha sonraları Fatih Sultan Mehmet’e gelin giden Dulkadiroğlu Beyi’nin kızı Sitti Mükrime Hatun’un kırk katır yükü dillere destan çeyizleri arasında çeşitli sırma işlerinin olması, bu işlemenin İstanbul ve Rumeli’ye yayılmasına neden olmuştur. Sim sırmayı Osmanlı sarayına taşıyanlar Kahramanmaraşlı padişah eşleri olduğundan Maraş İşi olarak adlandırılır. Saray ve çevresinde ilgi çeken bu teknik, zamanla farklı süslemeler ve işleme yöntemleriyle geliştirilerek Osmanlı'nın zenginlik ve ihtişamını gösteren bir sanat haline gelmiştir.
İnsanın ruhunu ilmek ilmek dinlendiren, geleneksel motifleriyle evlerimizi süsleyen Maraş İşi tekniklerini işlemek başta biraz sabır ve emek gerektirse de yapmaya başladıkça keyif alınan, insana huzur veren bir hobiye dönüşür.
Osmanlının kadim el sanatı Sim Sırmanın anavatanı Kahramanmaraş’tır.
NASIL YAPILIR?
Sentetik kumaş dışında her tür kumaşa çok ince olmamak koşuluyla sim sırma işlenebilir. Kumaşın kalitesi Maraş İşi Sim Sırmanın da kalitesini belirleyecektir. Burada en önemli noktalardan birisi de sim sırma desenidir. Bu desenler geleneksel motiflerden, eski işlemelerden yola çıkılarak parşomene çizilir. Sim sırma işlemek için kumaşı tutan ahşap alete cülde denilir. Cüldeye tutturulan kumaşa el emeği göz nuru desenler Maraş işinin ince teknikleriyle nakış nakış işlenir.
Birbirinden farklı teknik ve süsleme sanatlarıyla desenler tamamlanır.
Maraş İşi sim sırma; Oda takımları, tepsi içleri, tablolar, seccadeler, çantalar. cüzdanlar, kaftan, yatak örtüleri, yorganlar, gelin bohçaları, ayakkabı yüzü vb. yerlerde kullanılabilir.
Muhafaza: Kullanılan bazı simler nemden, naftalinden ve dumandan etkilenebilir. Bu nedenle pamuklu kumaştan yapılmış bohçalarda muhafaza edilmeli ve ara sıra havalandırılmalıdır. Katlanırken işlemeli kısımların üst üste gelmemesi için arasına milaj kağıdı ya da havlu parçası konulmalıdır.
MARAŞ-MADE SILVER-GILT THREAD
The most beautiful fabric embroideries of our history are silver-gilt thread works. Silver-gilt thread works are seen everywhere from the attire of our Sultans and their wives to the fabrics used in decoration of our palaces. Its history goes back to the Seljukian era. But mainly they became famous and common especially in the Ottoman era.
When Emine Matron, daughter of the Principal of Dulkadir Principality has become a bride to the Ottoman palace, her silver-gilt thread embroideries contained in her dowry have evoked administration in the palace. Thereafter, various different silver-gilt thread embroideries contained in the legendary dowry, carried by forty mules, of Sitti Mükrime Matron, daughter of the then-Principal of Dulkadir Principality, who has become a bride to Mehmet, the Conqueror, have paved the way for popularization of this type of embroidery in Istanbul and Rumelia. As the silver-gilt thread has been brought to the Ottoman palace by wives of Sultans from Kahramanmaraş, this type of embroidery is named and termed as Maraş-made. This technique drawing great attention in the Palace and its vicinity has by time been further developed and enriched by different decoration and embroidery methods and turned into a separate branch of art demonstrating the richness and magnificence of the Ottoman Empire.
To produce this Maraş-made technique which gives rest to the human soul loop by loop and decorates our homes with its traditional motifs requires patience and labor to some degree at the beginning, but then turns out into a hobby making you happy and giving peace to your soul as you progress in this art.
Homeland of the Ottoman’s ancient handicraft Silver-Gilt Threat is Kahramanmaraş.
HOW IS IT MADE?
Silver-Gilt Thread may be embroidered into all types of fabrics, but for synthetic fabrics, providing that the fabric is not too thin. Quality of fabric will also determine the quality of Maraş-made Silver-Gilt Thread. One of the most important criteria is the design selected for Silver-Gilt Thread. These designs are drawn on parchment and are inspired from traditional motifs and old embroideries. The wooden tool holding the fabric fixed so as to embroider silver-gilt thread onto it is named “cülde”. Then, handicraft designs are embroidered finely by using the specific Maraş-made fine techniques onto the fabric held fixed by cülde.
Then the designs are completed by many different embroidery techniques and arts.
Maraş-made silver-gilt thread may be used for many items such as suites, trays, pictures, prayer rugs, bags, wallets, caftans (robes), bed linings, quilts, bride bundles, shoe uppers, etc.
Storage and safeguarding: Some silver-gilts used may be negatively influenced from humidity, naphthalene and smoke. For this reason, they should be safeguarded in bundles made of cotton fabric and be aired from time to time. In folding, so as to avoid overlapping of embroidered sections, molding paper or towel pieces should be put in between.
YAZAN:BETÜL GÖKŞEN
FOTOĞRAF:SEZEL ÖZTÜRK
